«بررسی تطبیقی اندیشه های ابن عربی و فخرالدین عراقی

آراء و اندیشه های ابن عربی، عارف بزرگ قرن هفتم، بلافاصله پس از انتشار مورد توجّه و اهتمام عارفان متعددی قرار گرفت و جریان های گوناگون عرفان عملی و نظری را تحت تأثیر خود قرار داد. گروه بی شماری در داخل ایران به شرح و ترویج اندیشه های ابن عربی پرداختند. فخرالدین عراقی، یکی از ناقلان مهم آثار ابن عربی است. وی گاه با بیان علمی دقیق و گاه در قالب تعبیرهای شاعرانه، به تحلیل و ترویج مباحث فلسفی و عرفانی ابن عربی پرداخته است. در این میان، گاه اندیشه های وی با ابن عربی تطابق کامل دارد و گاه توأم با نوآوری است که در نتیجه تجربه عرفانه خود عراقی و در نتیجه کشف و شهود به آنها دست یافته است. از این جهت بررسی تطبیقی آراء و اندیشه های این دو عارف بزرگ ضروری می نماید. در این رساله با استفاده از روش سندکاوی و با بهره گیری از فنون تحلیل محتوا به بررسی تطبیقی گزاره ها و اندیشه های بنیادین عرفانی که محور پاره ای از اندیشه های دیگر است و قلمروهایی چون هستی شناختی، عشق و زیبایی، اعیان ثابته، تجلّی، انسان کامل و وحدت وجود را دربردارد، مورد بررسی قرار گرفته است. از مهم ترین یافته های این پژوهش آن است که عراقی به شدّت تحت تأثیر اندیشه های ابن عربی است و کمتر اندیشه ای از اندیشه های عارفانه و فلسفی ابن عربی را می توان در نظر گرفت که در آثار عراقی بازتاب نیافته باشد. نوآوری عراقی در بهره گیری از این اندیشه ها در دو ناحیه تأویل و تخیّل شاعرانه جلوه گر می شود.